تبلیغ افزار یا Adware نوعی نرم افزار مخرب است که شما را با اعلان‌های تبلیغاتی بی‌وقفه بمباران می‌کند. علاوه بر آزاردهنده بودن، این ابزارها می‌توانند اطلاعات شخصی شما را جمع آوری، وب سایت‌هایی را که بازدید می‌کنید ردیابی و یا حتی هر چیزی را که تایپ می‌کنید ضبط کنند! در ادامه با تبلیغ افزارها و چگونگی حذف آنها آشنا می‌شویم.
تبلیغ افزارها به عنوان نرم افزارهای پشتیبانی از تبلیغات نیز شناخته می‌شوند، چرا که با نمایش تبلیغات برای توسعه دهندگان خود درآمدزایی می‌کنند.
در حالی که طبق باوری اشتباه برخی از مردم فکر می‌کنند که بدافزارها تنها تهدیدی برای کامپیوترها هستند، اما در حقیقت بدافزارها و به‌ویژه ابزارهای تبلیغاتی مزاحم، بر روی تلفن‌های همراه نیز تأثیر می‌گذارند و آنها هم می‌توانند آلوده شوند. برخی از این ابزارهای مزاحم دری را به روی برنامه‌های مخرب باز می‌کنند.
سر و کله تبلیغ افزارها از کجا پیدا می‌شود؟
تبلیغ افزارها معمولاً از طریق یکی از روش‌های زیر به سیستم شما وارد می‌شوند:
- ممکن است که یک برنامه‌ی کامپیوتری یا اپلیکیشن رایگان نصب کرده باشید و بدون آنکه بدانید، حاوی یک نرم افزار اضافی شامل تبلیغ افزار باشد. توسعه دهنده‌ی برنامه از این طریق درآمد کسب می‌کند، اما به این معنی است که بدون نیاز به رضایت شما، این نرم افزارهای تبلیغاتی روی سیستمتان نصب می‌شوند.
- از طرف دیگر، ممکن است یک آسیب‌پذیری یا ضعف امنیتی در نرم افزار یا سیستم عامل شما وجود داشته باشد که هکرها از آن برای وارد کردن بدافزارها از جمله تبلیغ افزارها سوءاستفاده کنند.
سازندگان تبلیغ افزار و توزیع کنندگان آن، از اشخاص ثالث (تبلیغ دهندگان) به روش‌های مختلف کسب درآمد می‌کنند:
- پرداخت به ازای هر کلیک: هر بار که روی یک تبلیغ کلیک کرده و آن را باز می‌کنید، مبلغی را دریافت می‌کنند.
- پرداخت به ازای هر بازدید: هر بار که یک تبلیغ به شما نمایش داده می‌شود، مبلغی را دریافت می‌کنند.
- پرداخت به ازای هر بار نصب: هر بار که نرم افزار روی یک دستگاه نصب می‌شود، مبلغی را دریافت می‌کنند.
خطراتی که به دنبال حضور تبلیغ افزارها در سیستم به وجود می‌آید شامل موارد زیر است:
- تبلیغ افزارها می‌توانند تاریخچه‌ی جستجوی مرورگرتان را رویت کنند و بر اساس آنها، تبلیغات متناسب با علاقه‌مندی‌ها و نیازهایتان را نمایش دهند.
- زمانی که توسعه‌دهندگان موقعیت مکانی و تاریخچه‌ی مرورگر شما را داشته باشند، می‌توانند با فروش آنها به تبلیغ دهندگان درآمد بیشتری به دست آورند.
- کمترین ضرری که یک تبلیغ افزار می‌تواند به شما وارد کند، یک مزاحمت ساده است و بیشترین ضرر آن، تهدید بدافزاری و به خطر انداختن امنیت سیستم است.
انواع تبلیغ افزارها
بسیار مهم است که بین تبلیغ افزارهای بی‌خطر و پرخطر تمایز قائل شویم. نمونه‌هایی از تبلیغ افزارها عبارت‌اند از:
- نرم افزارهای تبلیغاتی قانونی: در این موارد شما حق انتخاب دارید که با نمایش تبلیغات موافقت کنید تا هزینه‌های توسعه دهنده جبران شود و بتواند نرم افزار خود را به صورت رایگان ارائه دهد. کاربران معمولا با کمال میل این نرم افزارها را دانلود می‌کنند تا از خدمات رایگان بهره‌مند شوند. تبلیغ افزارهای قانونی توسط هر نوع توسعه دهنده‌ای، حتی توسعه دهندگان معتبر ایجاد می‌شوند و راهی قانونی برای ارائه‌ی محصول رایگان به مشتریان محسوب می‌شود.
- برنامه‌هایی که به صورت بالقوه ناخواسته هستند: شامل هر برنامه‌ای است که به صورت ناخواسته روی سیستم شما نصب شده و توسط شما انتخاب نمی‌شود. این برنامه‌های ناخواسته در یک منطقه‌ی خاکستری قرار می‌گیرند، یعنی میزان مخرب یا غیر قانونی بودن آنها به اهداف برنامه و کسانی که آنها را توزیع می‌کنند بستگی دارد:
- تبلیغ افزارهایی که قانونی اما نامربوط هستند: این دسته از ابزارهای تبلیغاتی برای بمباران شما با تبلیغات طراحی شده‌اند. این تبلیغات بیش از حد، ممکن است در خود تبلیغ افزار یا در برخی پکیج‌های نرم افزاری وجود داشته باشند که از طریق نوار ابزار مرورگر یا ابزارهای دیگر نمایش داده می‌شوند. این موارد نیز اگر دارای هیچ بدافزاری نباشند، قانونی محسوب می‌شوند. آنها اغلب شامل تصاویر مستهجن یا تبلیغ قرص‌های لاغری و تناسب اندام هستند.
- تبلیغ افزارهایی که مخرب و غیرقانونی هستند: این دسته از ابزارهای تبلیغاتی از اشخاص ثالث خطرناکی سود می‌برند که قصد دارند نرم افزارهای مخربی مانند جاسوس افزارها، ویروس‌ها و بدافزارهای دیگر را وارد سیستم شما کنند. این بدافزارها ممکن است به صورت عمدی در تبلیغ افزارها، وب سایت‌های تبلیغاتی و دیگر نرم افزارهای همراه آن پنهان شوند. سازندگان و توزیع‌کنندگان به صورت آگاهانه این تهدید را گسترش می‌دهند و ممکن است از روش‌های فریبنده‌ای برای انجام آن استفاده کنند.
تبلیغ افزارها فارغ از قانونی بودن می‌توانند مخرب باشند و به راحتی برای مدت طولانی بر روی سیستم ناشناخته باقی بمانند. برای جلوگیری از آلوده شدن دستگاه خود به هرگونه نرم افزار تهاجمی یا مخرب، باید بدانید که به دنبال چه نشانه‌هایی باشید.
[نشانه‌های آلودگی کامپیوتر به تبلیغ افزار]
- بروز یک تغییر غیر طبیعی در صفحه‌ی اصلی مرورگرتان
- صفحات وبی که از آنها بازدید می‌کنید به درستی نمایش داده نمی‌شوند
- بمباران تبلیغات که برخی اوقات حتی اگر در حال جستجو در اینترنت هم نباشید نمایش داده می‌شوند
- کند شدن عملکرد دستگاه
- خراب شدن دستگاه
- کاهش سرعت اینترنت
- تغییر مسیر جستجوی کاربر در اینترنت
[نشانه‌های آلودگی تلفن همراه به تبلیغ افزار]
- تلفن همراه شما کند شده است
- زمان زیادی صرف بالا آمدن برنامه‌ها می‌شود
- باتری‌تان سریع‌تر خالی می‌شود
- برنامه‌هایی در تلفن همراهتان وجود دارد که به یاد نمی‌آورید آنها را دانلود کرده باشید
- با استفاده غیر عادی از اینترنت همراه و مبلغ بیش از انتظار قبض تلفن مواجه می‌شوید
- تبلیغات زیاد به صورت ناگهانی روی صفحه نمایش داده می‌شوند
تبلیغ افزارها می‌توانند از طریق برنامه‌های محبوبی مثل بازی‌ها و برنامه‌های سرگرم کننده وارد تلفن همراه شما شوند. این قبیل برنامه‌ها ممکن است که بی‌خطر به نظر برسند اما پس از نصب می‌توانند بسیار مخرب عمل کنند.
در مورد تبلیغ افزارهای موبایلی هم طیفی از تبلیغ افزارهای نسبتا بی‌ضرر تا بسیار مخرب وجود دارد:
- برای مثال، در بی‌ضررترین نوع آنها می‌توان برنامه‌هایی را مثال زد که پس از دانلود و نصب، تبلیغات اسپم نمایش می‌دهند. زمانی که تبلیغات خارج از برنامه ظاهر می‌شوند و شناسایی منبع آنها دشوار است، آزار دهنده خواهند بود.
- یک نوع به مراتب مخرب‌تر، کلاهبرداری تبلیغاتی و نرم افزار کلیک کننده تبلیغات است. این نوع تبلیغ افزارها شامل برنامه‌هایی است که به طور مخفیانه فایل‌های اجرایی را دانلود و فعالیت‌های مخرب خودشان را در پس زمینه اجرا می‌کنند که ممکن است شامل کلیک کردن بر روی تبلیغات بدون اطلاع کاربران یا اشتراک کاربران در خدماتی خاص باشد که باید برای آن هزینه پرداخت کنند.
اگر به دنبال یک آنتی ویروس قدرتمند برای محافظت از تلفن همراه خود در برابر بدافزارهای
اندرویدی هستید، ما به شما اپلیکیشن آنتی‌ویروس اندروید پادویش را پیشنهاد می‌دهیم.
چگونه از سیستم خود در برابر تبلیغ افزارها محافظت کنیم؟
- همیشه تمام نرم افزارهای خود را آپدیت نگه دارید.
- بیش از آنکه کنجکاو عمل کنید، محتاط باشید. در دنیای دیجیتال، هر چیز ناشناخته یا غیرعادی را به عنوان یک خطر بالقوه در نظر بگیرید. هکرها از همه چیز برای آلوده کردن کاربر به ابزارهای تبلیغاتی مزاحم و بدافزارها استفاده می‌کنند.
- مراقب جزئیات باشید. خواه نصب برنامه باشد یا باز کردن لینکی در ایمیل، همیشه به آنچه باز می‌کنید یا می‌پذیرید توجه کنید.
- فعالیت‌هایتان را به صورت قانونی انجام دهید. هکرها از تمایل افراد به “برنامه‌های رایگان” و یا دور زدن قوانین سوء استفاده می‌کنند و شما را در معرض آلودگی به برنامه‌های مخرب قرار می‌دهند.
- همیشه در حین نصب برنامه‌ها تمام شرایط و قوانین را بخوانید تا با دست خود مجوز ورود تبلیغ افزارها را صادر نکنید.
- برنامه‌های مورد نیاز خود را فقط از منابع قابل اعتماد و معتبر دانلود کنید.
- نظرات و بازخورد کاربران را پیش از نصب برنامه‌ها بخوانید.
- از کلیک کردن روی تبلیغات پرهیز کنید.
- مراقب صورتحساب‌های بانکی‌تان باشید. هزینه‌های غیرمنتظره اشتراک اینترنت می‌تواند نشانه این باشد که شما قربانی ابزارهای تبلیغاتی موبایلی شده‌اید.
