آموزش امنیت سایبری به کودکان

امروزه کودکان بیشتر از هر زمانی در فضای مجازی فعالیت دارند و اکثر اوقات این فعالیت‌ها بدون هیچ نظارتی از سوی والدین انجام می‌شود. در صورتی که کودکان از نکات اولیه امنیت سایبری آگاه نباشند، ممکن است خود و اطرافیان را به دردسر بیندازند و اطلاعات شخصی را به سادگی افشا کنند. به همین خاطر، امنیت کودکان در فضای آنلاین، دغدغه تمامی والدین امروزی است. در این مقاله به راهکارهایی برای حفظ امنیت کودکان در فضای مجازی می‌پردازیم.

محققان شرکت امنیتی کسپرسکی به آمارهای تأمل برانگیزی از فعالیت مجازی کودکان و نوجوانان دست یافته‌اند:

راهکارهای پیشگیری از آسیب‌های فضای مجازی

هیچ پدر و مادری نمی‌تواند به صورت شبانه‌روزی فعالیت فرزند خود در فضای آنلاین را دنبال کند. حتی اگر چنین چیزی امکان‌پذیر باشد، راهکار درست و منطقی نیست. چرا که تکنولوژی نقش مهمی را در زندگی انسان امروزی بازی می‌کند و سال‌های اولیه زندگی کودک فرصتی برای رشد مهارت‌هایی است که برای امنیت در فضای آنلاین احتیاج دارد.

بنابراین، توصیه کارشناسان امنیت سایبری این است که والدین در ابتدا باید خودشان آموزش ببینند تا بتوانند از کودکان محافظت کنند.

اولین گام برای رسیدن به این منظور، آشنایی با خطراتی است که کودکان در اینترنت و فضای آنلاین با آن رو به رو هستند. به طور کلی 3 دسته تهدیدات وجود دارند که کودکان در فضای آنلاین با آن مواجه هستند:

۱) غریبه‌ها

شکارچیان در سایت‌هایی که کودکان را جذب می‌کنند کمین می‌کنند، مثل شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های بازی‌های آنلاین. این افراد اغلب وانمود می‌کنند کودک هستند که این تکنیک با عنوان کت فیشینگ (Catfishing) شناخته می‌شود.

هکرها و مجرمان سایبری نیز در این فضا حضور دارند و کودکان و بزرگسالان آسیب‌پذیر را مورد هدف قرار می‌دهند. آنها ممکن است کودک را فریب دهند تا رمزهای عبور یا اطلاعات کارت بانکی خود را به اشتراک بگذارند.

۲) همسالان

در برخی مواقع امکان دارد کودک، قلدری یا آزار و اذیت‌هایی را از سوی کودکانی که می‌شناسد تجربه کند. این اتفاق می‌تواند در چت‌های خصوصی شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان‌ها رخ دهد.

برخی اوقات نیز ممکن است قلدرهای مجازی اطلاعات خصوصی فرزند شما را به اشتراک بگذارند و سبب ناراحتی و نگرانی شدید آنها شوند. اگر این اطلاعات ماهیت جنسی داشته باشد، مثل عکس‌های شخصی و محرمانه، می‌تواند جرم کیفری محسوب شود.

۳) خود فرد

کودکان بدون نظارت یک خطر بالقوه در فضای آنلاین و اینترنت به حساب می‌آیند.

آنها اغلب اوقات بدون دانستن عواقب اقداماتشان، روی دکمه‌ها کلیک و نرم افزارهای مختلف را نصب می‌کنند و یا ممکن است اطلاعات شخصی مثل تاریخ تولد یا آدرس خود را به صورت عمومی منتشر کنند.

• برخی از این تهدیدات اجتماعی هستند، به این معنی که شامل اخاذی و اعمال نفوذ می‌شوند. که در این موارد، اغلب شخصی اعتماد فرزند شما را جلب می‌کند و سپس از آن سو استفاده می‌کند. برای محافظت در برابر این تهدیدات، کودک باید بداند که چگونه با افراد دیگر در فضای مجازی تعامل امن داشته باشد.
• تهدیدات دیگر دیجیتالی هستند، به این معنی که شخصی از تکنولوژی استفاده می‌کند تا به اطلاعات شما دسترسی پیدا کند. این مورد می‌تواند شامل استفاده از بدافزار (نرم افزارهای مخرب) یا فیشینگ (فریب دادن کسی برای بازدید از یک وب سایت جعلی) باشد. برای محافظت در برابر این نوع خطرات باید آنها را به استفاده‌ی بهینه از اینترنت تشویق کنید و یک نرم افزار آنتی ویروس قدرتمند نصب کنید.

۵ نکته ضروری برای صحبت کردن در مورد امنیت سایبری با کودکان

۱) از منابع آموزشی قابل فهم و مناسب کودکان استفاده کنید

اغلب اوقات صحبت کردن با بچه‌ها در مورد امنیت اینترنت سخت است، مخصوصا بچه‌های کم سن و سال‌تر که خیلی از مفاهیم را متوجه نمی‌شوند.

برای مثال چگونه باید به یک دانش آموز کلاس سوم در مورد وجود مجرمان سایبری و افرادی که به دنبال سوءاستفاده‌ی جنسی هستند توضیح داد؟ و مهم‌تر از آن، چگونه بدون ترساندن و نگران کردن آنها این موضوعات را بیان کنیم؟

والدین در سراسر جهان با این مشکل روبرو هستند اما خوشبختانه ابزارهایی وجود دارد که می‌توان از آنها برای کمک به انتقال پیام استفاده کرد.

۲) برای استفاده از اینترنت قانون تعیین کنید

 با فرزندتان بر روی چند قانون اساسی در مورد استفاده از اینترنت توافق کنید. به طور مثال، برای کودکان کم سن و سال‌تر قوانین ساده‌‌ای همچون موارد زیر پیشنهاد می‌شود:

• من بدون اجازه یک بزرگسال در فضای اینترنت آنلاین نمی‌شوم.
• فقط 30 دقیقه در روز از گوشی یا کامپیوتر استفاده می‌کنم.
• من فقط اجازه‌ی استفاده از برنامه‌های خاصی را دارم (مثل یک مرورگر فیلتر شده)
• قبل از نصب هر بازی، حتما اجازه می‌گیرم.

با بالاتر رفتن سن کودک، قوانین را می‌توان گسترش داد و آزادی بیشتری را اعمال کرد، مانند:

• من هیچ وقت نام واقعی خودم را به صورت آنلاین در اینترنت به اشتراک نمی‌گذارم.
• من بدون اجازه، مجوز هیچ پرداخت درون برنامه‌ای را نمی‌دهم.
• من از برنامه‌هایی که کیفیت پایینی دارند دوری می‌کنم.
• من هیچ اطلاعات شخصی یا عکس‌های خودمانی را به اشتراک نمی‌گذارم.

این موارد تنها چند نمونه از قوانینی هستند که برای شروع می‌توان انتخاب کرد و متناسب با نیازها و شرایط منحصر به فرد هر کودک آن را تغییر داد.

۳) تمرکز بر توانمندسازی به جای ترس

دنیای دیجیتال نباید برای بچه‌ها یا والدینشان ترسناک باشد. به جای نگرانی برای آنچه ممکن است اتفاق بیفتد، بر آموزش مهارت‌هایی که کودکان برای محافظت از خود در فضای آنلاین نیاز دارند، تمرکز کنید. می‌توانید یک چک لیست از تمامی موارد مورد نیاز تهیه کنید تا از امنیت کودک اطمینان حاصل کنید. چک لیست می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• من می‌دانم چه اطلاعاتی را به صورت آنلاین با دیگران به اشتراک بگذارم و چه اطلاعاتی را فقط به صورت آفلاین اجازه دارم منتشر کنم.
• من می‌دانم که فقط باید با دوستانم صحبت کنم، نه با غریبه‌ها.
• من می‌دانم چگونه یک وب سایت واقعی را از تقلبی تشخیص دهم.
• من می‌دانم که چرا باید از سایت‌های نامناسب دوری کنم.
• من می‌دانم که چگونه یک رمز عبور قوی و مناسب ایجاد کنم و به طور صحیح احراز هویت دو مرحله‌ای را انجام دهم.
• می‌دانم که باید همیشه قبل از پرداخت اینترنتی از پدر یا مادرم اجازه بگیرم.
• می‌دانم که باید در مورد به اشتراک گذاشتن اطلاعات و عکس‌های شخصی و حساس دقت کنم.

۴) یک محیط قابل اعتماد و احترام به وجود بیاورید

در یک شرایط ایده آل، کودکان به محض مواجهه با هرگونه سوالی درباره امنیت فضای مجازی از والدین خود کمک می‌گیرند.

اما در بسیاری از موارد کودکان از ترس سرزنش و قضاوت والدین، از اشخاص دیگر درخواست کمک می‌کنند تا به دردسر نیفتند. اما همین موضوع آنها را در برابر دام‌های کلاهبرداران بسیار آسیب‌پذیر می‌کند. به همین خاطر نیاز است که کودکان فرصت کافی برای صحبت درباره احساسات و نگرانی‌هایشان (هر چند کوچک) داشته باشند.

۵) از ابزارهای امنیتی مناسب استفاده کنید

در آخر باید اعتراف کرد که امنیت آنلاین یک چالش بزرگ برای تمامی افراد در همه گروه‌های سنی است. چرا که تهدیدهای پیچیده‌ی زیادی وجود دارند که حتی اگر کودک تمامی قوانین را رعایت کند، ممکن است با آنها مواجه شود.

اما سوالی که مطرح می‌شود این است که چگونه بزرگسالان در فضای مجازی و اینترنت امن می‌مانند؟ پاسخ این است که برای حفظ امنیت، ابزارهای متعددی وجود دارد تا افراد را از تهدیدات مختلفی که هنگام استفاده از خدمات دیجیتال با آن مواجه می‌شوند، محافظت کند.